II. TRABZON KENT SEMPOZYUMU BASIN AÇIKLAMASI
Trabzon için, ilki 08-10 Eylül 2011 tarihleri arasında düzenlenen Trabzon Kent Sempozyumunun, ikincisi 12 yıl sonra, Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında, 7-8-9 Kasım 2023 tarihinde Karadeniz Teknik UGniversitesi Prof. Dr. Osman Turan Kültür ve Kongre Merkezinde tek salonda 11 oturum, 2 panel ve 1 sö yleşi olarak gerçekleştirilmiştir.
Oturumlarda 53 uzman Trabzon ile ilgili tespit, çalışma, proje, Sikir ve ö nerilerini katılımcılarla paylaşmışlardır. Sempozyumda Prof. Dr. Ruşen Keleş, Prof. Dr. Kudret Emiroğlu, Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, Dr. Muharrem Usta, Türkiye IWhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gü ltepe, Trabzonspor Başkan Yardımcısı Zeyyat KaSkas, Spor Sunucusu Erdoğ an Arıkan gibi ulusal medyanın ilgisini çeken katılımcıların da yer aldığ ı oturumlara yer verilmiştir. Sempozyuma Türkiye’nin farklı bölgelerinden akademisyenler, kamu kurum ve kuruluşları yöneticileri ve personelleri, Trabzon sanatçıları, meslek odası temsilcileri ve sivil toplum ö rgü t temsilcileri ile Trabzon’a ve Trabzon’un sorunlarına ilgi duyan ö ğ renci ve vatandaşların da içinde bulunduğ u 750’nin ü zerinde kişi katılmıştır.
3 gü n sü ren sempozyumun ilk gü nü nde gerçekleştirilen panelde 1984-1991 yılları arasında Trabzon Belediyesinde ö nemli işlere imza atmış Belediye Başkanlarından Orhan Karakullukçu beyefendi TMMOB Trabzon IWl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Prof. Dr. Ebru Çolak’ın sorularını yanıtlamış ve Trabzon'un geçmişini, günümüz şartlarını ve stratejik hedeSlerini değ erlendirmişlerdir.
Sempozyumun devamındaki panel ve oturumlar başarılı bir şekilde gerçekleşmiş ve oturumlar sonucunda Trabzon IWnşaat Mühendisleri Odası eski başkanı, aynı zamanda önceki dönemler IWKK Sekreteri ve halen Ortahisar Belediyesi Meclis üyeliği yapan Sayın Mustafa Yaylalı tarafından 2011 yılında düzenlenen 1. Trabzon Kent Sempozyumunun sonuç bildirgesinin bugü n ö zelinde bir değ erlendirmesi ve kazanımları ele alınmıştır.
Sempozyumun sonunda Trabzon Kent Sempozyumu Yürütme Kurulu tarafından sempozyum sonuç bildirgesi okunarak sempozyum tamamlanmıştır.
Sempozyum süresince yerel yönetim, afet, ulaşım, turizm, kadın, kent sosyolojisi, eğitim, tarihi kentin kentleşme olgusu, kültür, sanat, tarih, su kaynaklarının kullanımı, akıllı şehirler, enerji, ticaret, sanayi ve yatırımlar konu başlıkları özelinde Trabzon ele alınmış ve Trabzon’un geleceğine dair Sikirlerin tartışılması, kente vizyon oluşturulacak stratejilerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Sempozyumda sunulan bildiriler ve sorulan sorular ile cevapları yü rü tme kurulu tarafından videoların izlenmesi, sunuların irdelenmesi, soru cevap ve önerilere yer verilmesi sonrasında kitap haline getirilerek kamuoyuyla paylaşılacaktır. Ancak bugü n burada sempozyum sonuç bildirgesi ve kazanımlarının genel bir değerlendirmesini hep birlikte ele alacağız.
Turizm başlığında;
Trabzon’un sahip olduğu 4000 yıllık tarihi kültürel mirası ve stratejik konumu nedeniyle turizm açısından avantajlı olduğ u, ancak bu potansiyelinin doğ ru yönetilemediği; turizm potansiyelinin artırılması ve turizmin 12 aya yaygınlaştırılması için bilimsel çalışmalarla envanterlerin çıkarılması ve destinasyonların geliştirilmesi; dünyada da geçerli olan turizm destinasyon yönetim modeli olan “Turizm Konseyi” Modelinin acilen, tekrar hayata geçirilmesi gerektiği; mevcut Ortadoğu pazarının canlı seyretmesine gü venilmemeli, pazarın kapanması ihtimaline karşılık, alternatiSlerin geliştirilmesi ve farklı ülkeler için tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması; üst gelir ve kültür guruplarının bölgemizi tercih etmesini sağlayacak, katma değeri yüksek, sağlık turizmi, kongre turizmi, eko turizm, spor turizmi, gastronomi turizmi ve kurvaziyer turizmi çeşitlerine ö ncelik verilmesi gerektiğ i; turizme hizmet edecek nitelikli personellerin yetiştirilmesi ihtiyacı; belgesiz otel, lokanta, acente ve rehberlik faaliyetleri sıkı takip ve denetlemelerle kontrol altına alınması; Trabzon’a ait zanaatkarlık ü rü nlerinin turistik ürünlere dönüştürülerek yerli halkın kazanç sağlamasına olanak tanınmasına; turizm yapılarının doğaya ve yöre mimarisine uygun olarak inşa edilmesinin de önemli olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Afet Dirençli Şehirler başlığında;
Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanlığı bünyesinde bir Afet ve Acil Durum Yö netimi Daire Başkanlığ ı kurulmasının elzem olduğ u; tehlike tü rü nü n farkında olmak ve ö nlenebilir- ö nlenemez diye ayrım yaparak ö nlenemez olan doğ a olayları için afete maruz bölgelerin tanımlanarak, bu alanlarda yapılaşmaya izin verilmemesi, önlenebilir doğa olayları için gerekli tedbirleri uygulamak şartıyla yerleşime izin verilmesi; şehri bü tü ncü l
dü şü nerek yerleşim alanlarının belirlenmesi ve yapılacak projeler için yer seçimine ö nem verilmesi; kent merkezini oluşturan merkez ilçe olan Ortahisar için yapı stoğ unun ortaya konularak makro ve mikro bö lgeleme çalışmaları adına meslek odaları ve belediyelerin iş birliği yapması; Milli Eğitim Bakanlığı ile görüşmeler sağlanarak ve ilkokuldan başlamak sureti ile üniversite eğitimi de dahil olmak üzere “afet bilinci” oluşturulmak üzere müfredata uygulamalı dersler konulması; halkın bilinçlendirilmesi için belirli sürelerde “3-6 ayda bir” eğitimler ve seminerler verilmesi; her il için belirlenen afet risk azaltma planlarında kurumlara verilen görevler ve yaptırımların acilen uygulanması konularında gö rü şler bildirilmiştir.
Ulaşım başlığında;
Tarihi ipek yolu gü zergahının geliştirilmesi adına çok uzun yıllardır bahsi geçen Trabzon-Erzincan demiryolu hattı ihtiyacının zaman geçtikçe bir ilerleme kaydedilmemesine rağmen hala önemini koruduğu; Trabzon limanının GAP-IWran transit yoluna bağlanmasının Trabzon ticareti açısından elzem bir ihtiyaç olduğu; 1930’lu yıllardan beri bahsi geçen Trabzon demiryolunun ihtimalin düşük olmasına rağmen umutsuzluğa kapılmadan ‘Allahtan umut kesilmez’ diyerek hasretle beklendiği vurgulanmıştır.
Sadece Ortahisar ilçesi için hazırlanan ulaşım master planının kapsamının tüm il düzeyinde bütüncül bazda genişletilmesi gerekmektedir. Ayrıca Güney Çevre yolunun yapılması aşamasında kuzey-güney bağlantı akslarının çok iyi planlanması gerektiğine vurgu yapılmış ve ö neriler sunulmuştur. Projesi onaylanan haSif raylı sistemin ise Maraş Caddesi üzerine denk gelen kısımlarının planlanması aşamasında ortak akla önem verilmesi ve yaya akslarının bu durumdan asgari dü zeyde olumsuz etkilenmesine çalışılmalıdır.
Kadın ve Kent Sosyolojisi başlığında;
Kadınların iş hayatında ve kentte yaşadığ ı sorunlar belirtilmiş ve çö zü m ö nerileri sunulmuştur. Sempozyum kitapçığında yer alacak çözüm önerileri ivedilikle dikkate alınmalıdır. Kadınların kendilerini kentin her noktasında, gü vende hissedecekleri; eşitlikçi yaklaşımda kadın ve erkeğ in kenti farklı dü zeyde yaşadığ ı algısının olmadığ ı bir Trabzon için çalışılmalıdır.
Tarihi kent başlığında;
Trabzon geçmişini koruyamamış, yeniyi de doğru oluşturamamış, kent hafızasını da yitirmiş bir şehir olarak gü nü mü ze gelmiştir. Son 60 yıl içerisinde kentleşme konusunda yapılan yanlış uygulamalar gü nü mü zde de devam etmektedir. Trabzon’da bu hastalıklı halin en azından ilerlemesinin durdurulması için Anthony Bryer, Ksenophon, Mahmut Goloğ lu, Charles Texier, Şakir Şevket, Mustafa Reşat Sü merkan, OG mer IWskender Tuluk vb. isimlerden ve çalışmalarından bihaber hiç kimsenin Trabzon’a dokunmaması, dokunacaksa da bu kimseleri tanıyan ve çalışmalarını irdelemiş kişilere danışması gerekmektedir. Trabzon'un tarihi geçmişinden ö tü rü birçok katmanın olduğ u ve geçmişten günümüze kadar bu tarihi hazinenin her dönemde yavaş yavaş yok edildiği ü zerine durularak kalanların titizlikle korunarak turizme kazandırılması konusunda Sikir birliğ ine varılmıştır. Ayrıca Reşadiye kavşağ ının kentin siluetine verdiğ i zararlardan ö tü rü acilen kaldırılması gerekmektedir.
Kültür, Sanat ve Tarih başlığında;
Trabzon'un kültür ve sanat konusunda en fazla insan yetiştiren kent olduğu bu durumun muhafaza edilmesi hatta artırılması gerektiğ i kanaatine varılmış olup, konu ile ilgili sempozyum kitapçığ ında yer verilen çö zü m ö nerilerinin bir an ö nce hayata geçirilmesi elzemdir. Kü ltü r ve sanatın anlaşıldığ ı, sanatçının korunduğ u; tarihine ve tarihi değerlerine sahip çıkan bir Trabzon için çalışılmalıdır. Trabzon’un sanat ürünleri içinde geniş kapsamlı bir mü zeye ihtiyaç olduğ u da açıktır.
Mavi-Yeşil Büyüme ve Su Kaynaklarının Kullanımı başlığında;
IWklimin dünya var olduğundan beri hep değiştiği, su kıtlığının nedenleri arasında sadece iklim değ işikliğ inin aranmaması gerektiğ i, yerel yö netimlerin de iklim risk yönetimiuygulamasınageçmesi;sutasarrufundabireyselolarak“aztüket,yenidenkullan, geri dö nü ştü r” uygulamalarına geçilmesi; dö nü ştü rü lebilecek tü m atıkların ayrıştırılarak geri dö nü şü me dahil edilmesi; tarım alanlarının artırılması için çaba sarf edilmesi, suyun değ erinin anlaşılması ve tü ketimin azalması, dere yataklarının taşkın koruma bahanesi ile ranta kurban edilmemesi, dere yataklarının yapılaşmaya açılmaması, yerüstü ve yer altı su kaynaklarının kirletilmemesi, kent içi peyzaj düzenlemelerinde su hasadına yönelik modern ve işlevsel yeni yapıların gü ndeme gelmesi, toprakların denize dö kü lmemesi, kıyı alanların dolgu ile yok edilmesinin balıkçılık ve su ürünlerine olumsuz etkilerinin ö nlenmesi, iklim değ işikliğ inin tarımsal ü retime olumsuz etkilerini giderici somut
önlemleri gecikmeden yaşama geçirilmesi konuları ele alınmıştır. Bu bağlamda sorumlu olan herkesin Trabzon için elini taşın altına koyması gerekmektedir.
Ayrıca kentin iki ana tarımsal ü rü nü çay ve fındık tarımı verim ve kalite açısından
geliştirilmeli ve mamü l ü rü n Kö ylerden kentlere olan gö ç azaltılmalıdır. Gü neye doğ ru belirlenirken, gö zbebeğ imiz betonlaşmaya bırakılmamalıdır.
Akıllı Şehirler başlığında;
Akıllı şehir uygulamalarının Bü yü kşehir Belediyesi kontrolü nde bakanlığ ın ö nerdiğ i doğ rultularda geliştirilmesi ihtiyacı değ erlendirilmiştir. Akıllı şehir uygulamaları ile enerji verimliliği sağlayan, afetlerde akıllı şehir uygulamaları ile can ve mal kaybının asgariye indirilmesini sağ layan, akıllı şehirler listesinde ö n sıralarda yer alan ve ö ncü olan bir Trabzon için emek harcanmalıdır. Akıllı Şehir Uygulamalarında kullanılan önemli otomasyonlardan biri de Aydınlatma Otomasyonu’dur. OGzellikle otoyol aydınlatması ü zerinde yapılacak otomasyonlu Aydınlatma Tesisleri ve programlı bir Led dö nü şü mü ile ciddi derecede enerji tasarrufu, mevcut elektrik dağıtım şebekesinde yaşanan teknik kirliliğin giderilmesi ve sağlıklı bir ışık şiddeti ile traSik sürüş güvenliği gibi alanlarda olumlu etkiler sağ lanacaktır. UG lkemizde ve kentimizde kullanımı giderek yaygınlaşan elektrikli araçlar için kurulan şarj istasyonlarının doğal olarak mevcut elektrik dağıtım sistemi ü zerinde etkileri olacaktır. Elektrikli araç ve şarj istasyonu ihtiyaçları doğ rultusunda elektrik dağ ıtım şebekesinin ilgili kurumlar koordinesinde altyapı planlamasının yapılması gerekmektedir.
Eğitim başlığında;
2020 yılından beri dışarıdan şehre gelen öğrenci sayılarında düşüş yaşandığı gerekçesi ile bu bağlamda öğrenci dostu olmak adına Karadeniz Teknik UGniversitesinin yerel yö netimlerle iş birliğ i yapması gerektiğ i kanaatine varılmıştır. Kentin ö ğ renciye gö re pahalı bir şehir olma algısını tersine çevirmek için ortak akılla adımlar atılmalıdır. Trabzon’da yer alan üç üniversitenin de yurtdışından gelen öğrenciler için daha fazla tercih edilebilir bir merkez olması için çaba sarf edilmelidir. OGğrencilerin Trabzon’dan ayrılırken bir gü n mutlaka dö neceğ im diyeceğ i bir Trabzon hayali için uğ raş verilmelidir.
haline getirilebilmeleri için altyapı oluşturulmalıdır. tarım faaliyetlerine yeterli ö nem ve destek verilerek bü yü mesi planlanan kentimizde yeni imar alanları olan ve korunması gereken mutlak tarım arazileri
Enerji başlığında;
Trabzon’da özellikle rüzgar potansiyeli olan yüksek rakımlı alanlarda rüzgar enerjisi, gü neş verimliliğ i yü ksek olan yerlerde ise gü neş tarlalarının kurulması gerekliliğ i ü zerinde durulmuştur. Trabzon’daki enerji ihtiyacının ö nemli bir bö lü mü nü n yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilmesi için daha fazla girişimlerde bulunulması gerektiğ i, bö ylece ü retilen karbon ayak izinin de azaltılması hedeSlenmelidir.
Spor başlığında;
Trabzon’un şüphesiz en önemli tanıtıcı unsurlarından biri de Trabzonspor’dur. Trabzonspor kentimiz için sadece bir futbol kulübü değildir. Kültürel yapının yaşaması, kentin milli birlik ve beraberliğini güçlendirmesi, siyasetten bağımsız tüm toplumu bir bilinçle birleştiren yegâ ne bir değ erdir. Bu değ erleriyle de doğ duğ u şehre ö nemli hizmetler verdiğ i hatta yurtdışında pek çok ü lkede şehrimizi tanıtıcı bir unsur olarak ö ne çıktığı ortadadır. Bu bakış açısıyla önemli bir misyonu da bugüne kadar omuzlarında başarıyla taşımış Trabzonspor Kulübümüz ile şehrimize yönelik birçok konuda iş birliği yapılması, meslek odaları ve yerel yö netimlerle birlikte projeler geliştirilmesi de gerektiğ i kanaatine varılmıştır. Şehrin tanıtımına bugünkünden daha fazla katkı sağlayan bir Trabzonspor için taraftarlar, yönetim, siyasetçiler ve bürokratlar bir araya gelmeli ve Trabzonspor’un mali gü cü nü artıracak yö nde gereken destek sağ lanmalıdır.
Trabzon’da Ticaret ve Sanayi başlığında;
Coğ raSi koşullarımız nedeniyle tarımsal faaliyetlerin sadece çay ve fındık olarak ele alınmaması gerektiğ i, yeni teknolojilerle birlikte topraksız veya dikey tarım faaliyetlerinin geliştirilebileceği, biyoçeşitlilik açısından zengin olan coğrafyamızda tıbbi ve aromatik bitkilerin sanayiye ve ekonomiye kazandırılması da alternatif olarak değ erlendirilmelidir. Bö lgenin fındık ü retiminde bir ö ncü olması nedeniyle fındığ ın sadece ihracatı değ il, fındığ ın alternatif yan ü rü nlerinin de geliştirilerek marka değ erinin artırılması ihtiyaçtır. Bunların yanı sıra kültür balıkçılığının özellikle Türk somonu üretiminin de kentin ekonomik girdisine ilerleyen süreçte büyük katkı sağlayacağı, bu konuda yatırımların da artırılması ö nemlidir.
Tarımsal üretimin yanında sanayi ve ticarette de güçlü bir şehir olmak adına; üreten, geliştiren, ürettiğini ve geliştirdiğini satarak ekonomiye kazandıran, teknolojik gelişmeleri hızlı takip edip uygulayan, etkin şartlarda istihdam sağlayarak halkın refah seviyesini artıran bir şehir olunması yö nü nde adımlar atılmalıdır. Trabzon limanının tü m
dü nya ticaretinde aktif bir liman olması ve Trabzon’un ticaret akslarında yer alan bir şehir olması için çalışılmalıdır.
Yatırımlar başlığında;
Trabzon’da yaşayan nitelikli insan kaynağ ı sanayisi gelişmiş şehirlere gö ç etmektedir. Şehrin en bü yü k yatırımcısı kamu kaynakları olmuştur. Şehrin kırsal kalkınma modellerini geliştirmesi ve kırsaldan kentlere olan göçü durdurmak amaçlı projeler geliştirmesi gerekmektedir. Yatırımların çok iyi planlandığı, ortak akılla uygulamaya geçirildiğ i, acele edilmesi sebebiyle tip projelerin değ il yö re mimar, mü hendisleri elinden yö reye uygun olarak projelendirilen yapıların hayata geçirildiğ i bir Trabzon için kurumlar elini taşın altına koymalıdır.
***
Bu sempozyum Trabzon’un yerel yönetimlerini, kamu kurum ve kuruluşlarını, meslek odalarını, bilim insanlarını, sanatçıları ve sakinlerini bir arada buluşturan, diyalog kurmasını sağ layan ve hep birlikte Trabzon’u daha ileriye taşımak için neler yapabileceğimize dair Sikirlerin üretildiği bir ortak akla dönüşmüştür. Bu bağlamda sempozyumumuz hedeSlediğimiz amaçlarına ulaşmış olup, sonuçlarının tüm Trabzon’a faydalı olmasını diliyoruz. Sempozyum amaç ve kapsamı doğ rultusunda çağ rılı konuşmalarla ilgili konu başlıkları altında tamamlanmış olup, sonuçlarını uygulayıcı kurumların dikkate alması ve dolaylı etkisinin de kente olumlu yö nde yansıdığ ı bir sü rece hizmet etmesi dileğ iyle saygılar sunarız.
TMMOB Trabzon IWl Koordinasyon Kurulu olarak paydaşlarımız olan Bü yü kşehir Belediyesi, Ortahisar Belediyesi, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası, Trabzonspor ve KTUG ’ye, destek olan tü m kurum ve kuruluşlarımıza, sponsorlarımıza, konuşmacılarımıza, basının gü zide mensuplarına, katılımcılara ve en ö nemlisi Trabzon halkına teşekkü r ederiz.
II. Trabzon Kent Sempozyumu Yürütme Kurulu adına, Basın açıklamasını yapan: Prof. Dr. Ebru ÇOLAK
TMMOB Trabzon İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri